W dniu 4 czerwca 2024r., Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok (sygn. akt SK 22/21), stwierdzając niezgodność art. 42 § 3 Kodeksu karnego z Konstytucją RP. Chodzi o przepis, który nakłada obligatoryjny dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych w przypadku przestępstw określonych w art. 178a § 4 k.k., tj. ponownego prowadzenia pojazdu pod wpływem alkoholu. W wyniku tej decyzji otwiera się możliwość wznowienia postępowań dla osób już skazanych.
Zgodnie z art. 42 § 3 k.k.:
„Sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych dożywotnio w razie popełnienia przestępstwa określonego w art. 178a § 4 lub jeżeli sprawca […] spożywał alkohol lub zażywał środek odurzający, chyba że zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami.”
W tej sytuacji sądy musiały bezwzględnie stosować karę dożywotniego zakazu, nawet przy ponownym skazaniu za przestępstwo popełnione przed zatarciem poprzedniego.
Jeden z kierowców, skazany zgodnie z art. 178a § 4 k.k., zaskarżył przepis, twierdząc, że brak możliwości wyboru kary narusza zasadę niezależności sędziowskiej i prawo do sprawiedliwego procesu. Wskazywał, że sądy powinny mieć swobodę w wymierzaniu sankcji, uwzględniając okoliczności sprawy.
Trybunał uznał, że narzucona obligatoryjność narusza konstytucyjne prawa, w tym dyskrecjonalność władzy sędziego, oraz zrównuje różne rodzaje przestępstw, zarówno materialne, jak i formalne.
Dla skazanych oznacza to możliwość wznowienia postępowań. Zgodnie z art. 540 § 2 Kodeksu postępowania karnego:
„Postępowanie wznawia się na korzyść strony, jeżeli Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności […] przepisu prawnego, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie; wznowienie nie może nastąpić na niekorzyść oskarżonego.”
To istotne dla osób, którym sąd nałożył dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów – teraz mogą składać wnioski o wznowienie postępowania. Jeśli masz taki wyrok, pomoc adwokata może okazać się niezbędna.
Zgłoś się do nas, aby uzyskać fachową pomoc adwokata i wznowić postępowanie karne w Twojej sprawie.